Theo ThS.BS. Nguyễn Quang Dương, việc chữa trị viêm mũi dị ứng theo phương pháp Đông y là một quá trình tinh tế, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về tình trạng sức khỏe cụ thể của từng người và sự tinh tế trong việc kết hợp các phương pháp điều trị. Nguyên tắc cơ bản của Đông y trong điều trị bệnh này là tập trung vào bồi bổ chính khí, tăng cường lưu thông khí huyết tại tạng phủ, đồng thời cân bằng âm dương để nâng cao chính khí và bảo vệ cơ thể.

Việc sử dụng các loại thuốc có tác dụng khu phong, tán hàn, thẩm thấp, thanh nhiệt, giải độc, kháng viêm, kháng khuẩn là một phần quan trọng của quá trình điều trị. Thầy thuốc Đông y sẽ đặt ra các bài thuốc phù hợp tùy thuộc vào từng thể bệnh của người bệnh:

1. Thể hàn thấp: Sử dụng các bài thuốc khu phong, trừ hàn, giảm xuất tiết và thông lỗ mũi để giảm triệu chứng như chảy nước mũi và hắt hơi khi tiếp xúc với lạnh.
2. Thể phong hàn: Sử dụng các bài thuốc khu phong, tán hàn, làm thông mũi để giảm đau đầu, đau cổ gáy, sổ mũi và ngạt mũi nhiều, đặc biệt là trong môi trường lạnh.
3. Thể âm hư: Sử dụng các bài thuốc dưỡng phế âm, làm thông mũi để giảm triệu chứng mũi khô, ngạt, hắt hơi và chảy nước mũi nhiều.
4. Thể chất hư nhược: Sử dụng các bài thuốc bổ khí, làm thông thoáng lỗ mũi để giúp người bệnh cảm thấy sảng khoái và tinh thần minh mẫn hơn.

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, người bệnh cũng có thể áp dụng các biện pháp không dùng thuốc như xông mũi bằng nước từ vỏ bưởi, sả, lá bạc hà, tỏi, hành tím để tạo cảm giác thông thoáng khi thở. Ngoài ra, việc sử dụng các loại thảo dược có tính kháng viêm cũng có thể hỗ trợ trong quá trình điều trị, chẳng hạn như ké đầu ngựa, cóc mẳn, hoa cứt lợn, bạc hà, tân di, lá khế, và có thể kết hợp theo chỉ định của thầy thuốc Đông y.

Phương pháp ấn huyệt và đắp thuốc cũng được đề cập đến như một cách hỗ trợ điều trị. Đặc biệt, việc áp dụng áp lực lên các huyệt quanh vùng mũi có thể giúp giảm triệu chứng như hắt hơi và sổ mũi.

Tuy nhiên, quan trọng nhất là việc người bệnh không tự y áp dụng thuốc mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc thầy thuốc Đông y, để tránh tình trạng sử dụng sai hoặc tăng nguy cơ tổn thương sức khỏe. Đồng thời, sự chăm sóc đều đặn và kiên trì trong quá trình điều trị cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đạt được kết quả tốt nhất.

Phòng ngừa viêm mũi dị ứng

Để hiệu quả trong việc phòng tránh bệnh viêm mũi dị ứng, người ta thường áp dụng những biện pháp phòng ngừa hàng ngày. Dưới đây là một số gợi ý:

Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh như khói, bụi, phấn hoa, cánh bướm, lông thú, sơn ta, xăng dầu, hơi hóa chất, và những chất kích thích khác có thể kích ứng đường hô hấp.

Quản lý việc nuôi thú cưng bằng cách hạn chế chúng trong nhà hoặc không cho chúng ngủ trên giường, giảm tiếp xúc với dầu lông và tế bào da của thú cưng.

Duỗi kỳ vệ sinh chăn, ga, gối, đệm, và các vật dụng bọc bề mặt để giảm tiếp xúc với vi khuẩn và dầu lông động vật.

Tạo môi trường sống, làm việc, và học tập sạch sẽ, thoáng đãng, mát mẻ để hạn chế sự phát triển của nấm mốc, một nguồn kích thích chính gây bệnh.

Chăm sóc răng miệng, đánh răng sau khi ăn và duy trì vệ sinh miệng đúng cách để giảm kích ứng từ đường miệng.

Kiểm soát thức ăn bằng cách tránh thức ăn có thể gây dị ứng như nhộng tằm, cá ngừ, tôm, cua ghẹ. Duy trì chế độ ăn lành mạnh và đảm bảo uống đủ nước.

Kiểm soát môi trường khói thuốc bằng cách hạn chế tiếp xúc với khói thuốc lá và các chất gây ô nhiễm khác. Đối với người hút thuốc, cố gắng giảm dần hoặc ngừng hút thuốc.

Chăm sóc sức khỏe toàn diện bằng cách thực hiện tập thể dục đều đặn, duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh và đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng để tăng cường sức đề kháng cơ thể.

Đối phó với thời tiết chuyển mùa bằng cách giữ ấm cơ thể và đeo khẩu trang khi quét dọn nhà hoặc ra đường để tránh tiếp xúc trực tiếp với bụi và chất ô nhiễm.

Những biện pháp này không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm mũi dị ứng mà còn giữ cho cơ thể ở trạng thái khỏe mạnh và sẵn sàng đối mặt với các tác nhân kích thích từ môi trường.

Giới thiệu 5 cây thuốc nam chữa viêm mũi dị ứng hiệu quả

Lá tía tô

Tên Khoa Học: Perilla frutescens (L.) Britt, còn được biết đến với các tên gọi phổ biến như é tía, xích tô. Tính Vị Quy Kinh: Vị cay, tính ấm. Quy kinh tỳ, phế.

Tác Dụng và Chủ Trị: Tác Dụng: Perilla frutescens được biết đến với khả năng phát tán phong hàn, lý khí, và khoan hung. Chủ Trị: Thường được sử dụng trong điều trị viêm mũi dị ứng, hen suyễn, tê thấp và có tác dụng trị ho.

Liều Dùng: Liều Dùng Khô: 10-16g. Liều Dùng Tươi: 20-30g.

Cách Sử Dụng:

1. Làm Món Ăn:
   • Làm rau gia vị ăn sống, thường được sử dụng trong salad với rau tía tô, kinh giới và các loại rau khác. Có thể thêm vào cháo để giảm cảm lạnh.
2. Làm Bài Thuốc:
   • Dùng Dưới Dạng Nước Uống: Hãm nước với lượng lá tía tô tươi 1 nắm mỗi ngày. Lưu ý không nên sử dụng cho những người dễ mồ hôi nhiều hoặc có huyết áp thấp.
   • Dùng Dưới Dạng Hỗn Hợp: Hỗn hợp lá tía tô 9g và gừng khô 1 lát (3g). Hãm uống và chia thành 2 lần sử dụng trong ngày.
3. Làm Thuốc Xông:
   • Sử dụng lá tía tô 1 nắm, hương nhu 1 nắm, hoắc hương 1 nắm. Đun sôi để xông hơi vùng mũi.

Perilla frutescens không chỉ là một thành phần quen thuộc trong ẩm thực mà còn là một phương pháp hỗ trợ điều trị tự nhiên cho các vấn đề về đường hô hấp. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, nên thảo luận với chuyên gia y tế để đảm bảo rằng nó phù hợp với tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn.

Kinh giới hỗ trợ điều trị viêm mũi dị ứng

Tên Khoa Học: Elsholtzia cristata, còn được biết đến với các tên gọi phổ biến như bạch tô, khương giới, giả tô. Tính Vị Quy Kinh: Vị cay, hơi đắng, tính ôn. Quy kinh can, phế.

Tác Dụng và Công Dụng: Elsholtzia cristata được biết đến với các tác dụng giải biểu, khu phong, tuyên độc, và thấu chẩn. Công dụng chính là chữa cảm mạo phong hàn, phong nhiệt mụn nhọt, và các trạng thái dị ứng.

Liều Dùng: Liều Dùng Khô: 10-16g. Liều Dùng Tươi: 20-30g.

Cách Sử Dụng:

1. Làm Món Ăn: Thường được sử dụng làm rau gia vị ăn sống trong các loại salad, hoặc trộn với rau khác để làm thạch.
2. Làm Bài Thuốc Chữa Viêm Mũi Dị Ứng: Hỗn hợp gồm kinh giới 12g, cây hoa ngũ sắc (hoa tím) 08g, lá cối xay 12g, bạc hà 12g, hoa húng quế 8g. Sắc uống và chia thành 2 lần uống, uống ấm sau khi ăn 30 phút.

Bạch Tô không chỉ là một gia vị quen thuộc trong ẩm thực mà còn là một lựa chọn hữu ích cho việc hỗ trợ điều trị viêm mũi dị ứng.

Sắn dây

• Tên Khoa Học: Pueraria thosonii Benth, thuộc họ Đậu – Fabaceae.
• Cách Sử Dụng Trong Đơn Thuốc:
  • Phấn (bột sắn dây sống), can cát căn (sắn dây khô), ổi cát căn (sắn dây nướng), sinh cát chấp (nước sắn dây sống).
  • Bộ phận dùng: Rễ củ và hoa của cây.

Tính Vị Quy Kinh:

• Vị cay, ngọt, tính bình. Vào hai kinh vị, bàng quang.

Công Dụng:

• Dẫn vào kinh dương minh, giải cơ, thoái nhiệt, thăng đề, vị khí.

Món Ăn và Bài Thuốc Hỗ Trợ:

• Món ăn: Chè Sắn Dây
  • Bột sắn dây 15g chữa viêm mũi xoang dị ứng, cảm lạnh, đau đầu, cứng vai, và các bệnh hô hấp. Ăn nóng và tránh gió từ 1-2 giờ sau khi ăn.
• Bài Thuốc: Sâm Tô Ẩm
  • Thành phần: Đẳng sâm, tô diệp, cát căn, tiền hồ, bán hạ, bạch linh, trần bì, cam thảo, cát cánh, chỉ xác, mộc hương.
  • Cách Dùng: Tán bột, mỗi ngày uống 8 – 12g. Gia sinh khương (gừng) 7 lát, đại táo 1 quả. Dùng sắc uống ngày 1 thang, chia đều 3 lần.
  • Tác Dụng: Ích khí, giải biểu, lý khí, hóa đàm.
  • Chủ Trị: Hỗ trợ chữa bệnh nhân khí hư ngoại cảm phong hàn, sốt, đau đầu, nghẹt mũi, ho nhiều đờm, ngực đầy tức, rêu lưỡi trắng, mạch nhược.

Theo Hòa Tế Cục Phương:

• Dùng cho những người bị tứ thời cảm mạo, sốt, đau đầu, ho có đờm, nói khó khăn, chảy nước mũi, vùng thượng vị bị đầy tức, nôn mửa và ói nước. Cũng dùng cho những người bị ho có đờm khi bị cảm thời tiết, mà những ngày thường vị tràng yếu.
• Ứng dụng trong việc chữa viêm mũi dị ứng, viêm phế quản, viêm phổi, ngộ độc rượu, chứng khí uất, suyễn, nôn ọe.

Cháo củ mài – ý dĩ

Thành Phần và Cách Nấu:

• Củ mài (hoài sơn) 30g, ý dĩ 30g, hạt sen bỏ tâm 15g, đại táo 10 quả, gạo tẻ 100g, nấu cháo.

Cách Dùng:

• Dùng cho người tỳ vị hư, mệt mỏi, ăn kém tiêu hóa, và mắc viêm mũi dị ứng mạn tính.

Một Số Món Ăn Vị Thuốc Khác:

• Dấp cá, ké đầu ngựa, kim ngân hoa, bồ công anh, cây hoa ngũ sắc, củ dền đỏ… đều là những vị thuốc nam có hiệu quả trong việc điều trị viêm mũi dị ứng. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể và điều kiện cây thuốc, người bệnh có thể lựa chọn các món ăn phù hợp nhất để đạt hiệu quả phòng và điều trị bệnh tốt nhất.

Các Biện Pháp Bổ Sung:

• Giữ vệ sinh mũi và miệng, sử dụng dung dịch nhỏ mũi, xịt mũi bào chế từ cây hoa ngũ sắc.
• Tự xoa bóp các huyệt vùng mũi miệng, các huyệt vị giúp khai khiếu, dưỡng phế, kiện tỳ, và giảm phù chính khu tà.
• Giữ tinh thần lạc quan, thực hiện tập thể dục hợp lý, tuân thủ chế độ thuốc, và thăm khám bác sĩ khi cần thiết.

Những biện pháp này không chỉ giúp cải thiện tình trạng viêm mũi dị ứng mà còn hỗ trợ sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Trứng hấp lá hẹ

Thành Phần:

• Lá hẹ 1 nắm
• Trứng gà 2 quả

Cách Làm:

1. Rửa sạch lá hẹ và thái nhỏ.
2. Đập trứng vào bát tô.
3. Cho lá hẹ vào bát và đánh đều.
4. Thêm chút gia vị theo khẩu vị cá nhân.
5. Đem bát trứng lá hẹ đặt vào hấp và hấp chín.
6. Ăn khi còn nóng ấm. Khuyến khích ăn mỗi tuần 2-3 lần.

Ghi Chú:

• Vị thuốc từ lá hẹ không chỉ có thể chế biến thành bát trứng mà còn có thể sử dụng trong các món ăn khác như canh hẹ, tùy thuộc vào khẩu vị và sở thích cá nhân.

Món ăn này không chỉ mang lại hương vị ngon miệng mà còn đồng thời cung cấp dinh dưỡng và hỗ trợ trong việc điều trị viêm mũi dị ứng.

Đông Y không chỉ là một phương pháp chữa trị, mà còn là sự hiểu biết và tôn trọng đối với tự nhiên. Trong hành trình chống lại viêm mũi dị ứng, việc kết hợp các phương pháp này mang lại hy vọng cho những người bệnh, mở ra một hướng đi an toàn và hiệu quả để khắc phục tình trạng khó chịu và giữ cho cuộc sống hòa mình với sức sống tràn đầy của mùa xuân.